Je hebt beide nodig, zin en onzin.

Eerst de zin. Was bij een inaugurale rede, op afstand. Goed weer eens te horen van mensen die de hele dag mogen studeren, wat die ervan vinden. Joks Jansen zoekt de wederombouw (zoals hij de transitie van het platteland noemt) in een nieuwe omgang met drie g’s: grond, gemeenschap en geschiedenis. Meer grip op grond, want zolang de prijs alleen stijgt is nieuw ondernemerschap nauwelijks mogelijk; landbouw niet alleen afrekenen op directe kosten/opbrengsten maar vooral op de bijdrage/schade aan ‘brede maatschappelijke welvaart’. En daar heb je de gemeenschap voor nodig. Tenslotte geschiedenis. Je hoeft en kunt niet terug naar de situatie van Ot en Sien, maar enig historisch benul, kennis van eerder systemen (vloeiweides, biodiversiteit, meentes) ware zeer wenselijk. We zijn met Streekontwikkeling Anders dus goed bezig.
Dat is de zin.

En dan de onzin. Waren bij de theatervoorstelling Het Publiek van Joost Oomen en de Poezieboys. Een bewerking van een stuk van Lorca. “In het diepste geheim, op een schip ergens tussen Cuba en Spanje, werkte de Spaanse dichter Federico García Lorca aan het surrealistische stuk Het Publiek. Het was beeldender en vooral veel raarder dan al zijn andere werk, maar hij schreef het omdat hij na een reis van maanden, van huis en haard verjaagd door allesverzengend liefdesverdriet, nu eindelijk terugkeerde naar het land van zijn grote droomprins: Salvador Dali. Om deze dadaïst met krulsnor te laten weten wie de baas is, schreef Federico Garcia Lorca het toneelstuk vol van paarden, een rood naakt, mannen met baarden, een omgekeerde Christus, een inspiciënt, een tamboerijn, een moeder, een wijnloof en een sneeuwbui van glacé handschoenen.”
Onbegrijpelijke onzin, maar iedereen was in zijn/haar/hun element. Wij ook.

Doorgaans hebben we een vrij uitzicht vanuit dit raam. Maar nu ineens allemaal auto’s in het zicht. Het lijkt de stad wel. Een en al dynamiek. Aan de ene kant hebben we nu een verbouwing, aan de andere kant nieuwbouw. Van een schuur.
Als je al langer ergens woont dan weet je dat na iedere verhuizing er hoognodig een nieuwe badkamer, keuken moet komen, de elektrisch vervangen en ga zo maar door. Kan het maar zo een reportage van maken, over de jaren heen. Had ik het maar bijgehouden, voor de straat.
Altijd weer bijzonder wat een huis moet meemaken.

Wilde eerst wat grimmigs zeggen over de politieke toestand maar dat gebeurt al genoeg, teveel. Maar toch, als je 15 keer moet zeggen dat er ‘geen racisme is en was in het kabinet’, dan weet je wel genoeg. Op naar de volgende crisis.
Zag gisteren, in de indrukwekkende teken-tentoonstelling Size Matters in MORE, een variant van de drie gratiën. Ze vallen me op.

Soms realiseer ik me weer dat alles zo ontzettend vlug, druk en kort is. Niet zozeer omdat ik ouder word.
Boeken zijn feuilletons geworden, verhalen. Zoals Camping of Bechamel Mucho. Series zijn flitsen met telkens dezelfde beelden tussen de mini scenes. Sociale media zijn het summum van alles: statements zonder enige nuance.
Je gaat er je zelf ook naar gedragen. Ergens zitten, kijken, luisteren, het is allemaal heel kort, steeds korter. Ook deze blogs.
Alleen de aanloop naar de verkiezingen in de VS duurt al zo lang. Waar alles wordt teruggebracht tot frames en soundbites.
Maar we vergeten het ook weer zo snel en nog erger, het went. Zoals hier: het strengste asielbeleid, een dragende motivering. Toch, een ruggengraat als een banaan.
Laat het morgen aub goed gaan. Harris wint.

In een tijd waarin de ene populist/fascist de ander probeert te overtroeven, de grenzen verder dichtgaan en de migranten het enige probleem zijn dat we nog hebben, zet ik een tweede beeldje in de tuin. Een optimist, goudgespoten, die een duim opsteekt. Het had eigenlijk de middenvinger moeten zijn, tegen al die politieke verrechtsing en de mensen die denken dat ze daar beter van worden. Kijk ze een klunzen: Faber, Agema, Madlener, Wiersma, Klever en dat onder leiding van Wilders als baas – die heeft als politicus nog nooit iets klaargekregen - en Schoof, ocherm, als zetbaas. Besturen is blijkbaar een vak. Maar dat weten we al langer.
Laat het snel afgelopen zijn met dit stelletje gevaarlijke amateurs.
De optimisten laat ik maar staan.

Geweldig weer weer. Twee dagen op Schiermonnikoog en het voelt als een hele vakantie. Is het de boot, het eiland, de landschappen, geen auto's maar heel veel fietsen? Wandelen. Is het Van der Werff? Het wad? De 7 boeren die echt samenwerken en al vóór het het kaartje van van der Wal met stikstofreductie bezig waren. Ze zeggen eenderde. De duinen, de zee? Niks moet en en alles mag? Nou ja?
En gisteren nog een middag Kröller-Müller. Twee topwerken waren dicht: de emaille tuin en de trap naar de eeuwigheid. Zoals bijna altijd. Een beetje gênant.

Een mooie afsluiting van Het landschap spreekt. Aan de IJssel bij Dieren. Stralend weer, warm en een heel 'stadse' omgeving. Aan de Dierense kant. Waarderend publiek. En tenslotte aten we samen bij Villa Veertien. Nu alles wegwerken, afrekenen en verder. Met dezelfde site maar met een andere naam. Cosmetisch.
En vrijdag was ik bij de premiere van de 's-Heerenbroek IJsselfilm. Een volle zaal, meer dan de helft van het dorp was er. En wat een stemming en instemming. Blij dat ik eraan mocht bijdragen, het op gang brengen.

Het is werkelijk te idioot voor woorden. Nu gaat er ook nog een dikke streep door de gebiedsplannen die de provincies de laatste twee jaar maakten om tot een oplossing te komen voor de stikstofellende. Geld was er al niet meer, maar nu is ook alle werk voor niets geweest.
Wat is dit kabinet in godsnaam van plan. Met die ongekozen zetbaas als premier. Niets. Femke denkt dat ze het in Brussel allemaal kan bereiken en dat er helemaal geen probleem meer is als de derogatie ons weer wordt gegund. En Pieter, ocherm, denkt dat als we maar meer kinderen krijgen de migratie floep ophoudt. Wat een ontzettend gelul, excusez le mot.
Zo maak je er wel een crisis van alles. Kun je stoer doen.

20 jaar geleden begin ik deze blogs en was ik betrokken bij het maken van de zogenaamde reconstructieplannen. Ook toen werden er gebiedsplannen gemaakt. Ik heb er goed aan verdiend. Toen ze af waren bleek dat implementatie zo moeilijk werd – landbouwontwikkelingsgebieden ging het toen om – dat er niets van doorging. De boeren en vooral hun organisaties lagen toen ook al dwars.
Nu het PPLG, toen de reconstructie landelijk gebied. De onbetrouwbare overheid. Je roept verdomme dat populisme en rechts-extremisme over jezelf af. We hebben een sterke man nodig. Toch maar niet.

Ruim twintig jaar geleden ben ik de wekelijkse blogs begonnen. Misschien daarom een goed moment om met deze site op te houden. HX bestaat niet meer als HX. Daar kwam bij dat iemand de url wilde kopen voor goed geld. Dus de site verandert van eigenaar.

Maar dat betekent niet dat ik ophoud. ik ga gewoon door op een nieuwe site, gerardhendrix.nl. Als het goed is merk je er niets van. Alleen moet je een nieuw adres in je favorieten zetten.

Afgelopen dagen waren vermoeiend, heel erg. Voordat je een voorstelling kunt 'loslaten' moet je zorgen en zwoegen. Lange dagen maken en hopen dat het allemaal goed uitpakt. Artistiek, financieel en organisatorisch. Des te mooier als je dan ook al een beetje kunt relaxen en zelfs ervan genieten. Van de reacties, de zon en vooral het decor. Het landschap spreekt soms echt.

Follies zijn nutteloze ‘gebouwen’ of beter, constructies. In Norg staan er dit jaar weer 20, verspreid in en om het dorp. Speciaal voor Folly Norg gemaakt en opgesteld. Een nutteloze, dwaze onderneming natuurlijk om daar naar te gaan kijken. Langs een route van 7,5 km over trage wegen. Het was warm.
Maar wat een inventiviteit, wat een toewijding. Wat een genot. Ga het zien. Het kan nog deze maand.

Op Schokland voerde Compagnie Dakar een locatiestuk op. Drie scenes. Vroeger: armoedige, ellendige Schokkers moeten het eiland verlaten en komen terecht in Kampen, Brunnepe. Nu: de keuzes waar de landbouw voor staat: overproductie, geen arbeid te krijgen en een verziekt landschap. En Schokland in 2085. De clichés van de dystopische toekomst: Schokland is weer een eiland, de laatste hoogte in de Flevozee.
Het was allemaal iets te obligaat, het lag er dik bovenop. Wel mooi al die jongeren die meespeelden.
Ondertussen komt Het landschap spreekt steeds dichterbij. Komend weekend de try-out. Om een beetje zenuwachtig van te worden.

Het gebeurt me dat ik op de weerapp kijk om te zien of het regent, zelfs als ik voor de raam sta. Een nieuwe werkelijkheid. Beetje vreemd.
De kans op regen die een app aangeeft vertrouw ik ook niet helemaal. Dit was een overzicht van de regenkans die ik voor mijn locatie zag. Het waren de enige twee uur waarvoor regen werd voorspeld die hele dag.
Ik heb altijd geleerd dat je percentages maar zo niet mag optellen en dat ljkt er hier toch wel erg op: 35% en 35% maakt 70%. Zo'n beetje als zeggen dat als het gisteren 15°c was en vandaag 30°c, het nu twee keer zo warm is.

Populistische politiek als theater, steracteur Wilders. Overleeft de democratie de sociale media? De blunders van Yesilgöz. Het volk heeft gesproken, 23,5% van de stemmers. De ijskasten. Boer zoekt vrouw en heeft die gevonden. De vlucht van Rutte. Kampbewaarder Faber. Voetbal als afleiding en anders wel Max, Mathieu, Wout…. wat zijn we samen & trots. Kleuterklas, circus. De ‘Verelendung’ van Wilders., à la Bannon. De mantra’s van Schoof. Arme asielzoekers, schuldig aan alles. Natuurlijk geen woord over de genocide van Israel in Palestina. Gemeen, extreem rechts.

foto Bart Maat

Zit in de zon, de avondzon. Na een bezoek aan de Herbert Foundation. Een kunstverzameling van een echtpaar, dat goede dingen doen met hun geld. Dat ze wel, zoals wij dan zeggen, onterecht verdiend hebben. De Herbert’s waren in in ieder geval zo fatsoenlijk om niet mee te doen aan het opjagen van de bedragen die voor kunst worden neergeteld. Hun collectie is af. Toch jammer dat het niet van ons allemaal is.
Kom, kom genieten van Judd, Darboven en al de hoogtepunten van de 70-, 80-ger jaren. En van de zon.

We waren er om het werk van Alicja Kwade te zien. Mooi vormgegeven wetenschappelijke verbeeldingen van de werkelijkheid. Beter kan ik het niet allitereren. Beelden over tijd en kracht, beweging en herhaling, voor- en achteruitgang. Toegankelijke kunst.
Jammer dat Voorlinden zo duur is. Wordt nog duurder.
Want het is oorlog. Overal. Tussen links en rechts, tussen oost en west. Tussen landbouw en natuur. Kunst is ook verdacht.
Blijkbaar spraken de torens van Kiefer me daarom weer zo aan. De rauwe, rampzalige bunkers. Beton, staal en lood. Bovenop balanceert een boot. Een oorlogsboot?
Dat allemaal 80 jaar na D-day. De kunst van Kwade en Kiefer. De uitslag van de Europese verkiezingen. Stel dat je ook nog in voortekenen gelooft.

Na al die droge zomers was ik helemaal vergeten wat de nattigheid van de laatste maanden oplevert aan on-/gedierte. Slakken, mollen en vliegende mieren.
En muggen. In de ecokathedraal van le Roy in Mildam zaten er veel. Gisteren wandelde ik, georganiseerd door de Stichting Tijd, langs een paar projecten van die eigenwijze, autodidact, natuurontwikkelaar uit Heereveen, Louis le Roy. Daar zouden er meer van moeten zijn.
De rest van het landschap was rijk. Allemaal rechtse tuinen, zoals een medewandelaarster die noemde. Daarin passen geen slakken en mollen.

Met Hemelvaart gekampeerd. Ouderwets, met de hele familie. Mooi dat dat kan. Een zonnige Biesbosch. Kende die nauwelijks. Eén groot recreatiegebied voor heel veel fietsers, met trapondersteuning. Wat kwamen we tegen: een Kreidler gezelschap, Fiat 850 aanbidders, motorclubjes., de nodige electrische scooters met dikke banden, fatbikes, heel veel wielrenners., af en toe wat wandelaars. Allemaal op zoek naar dat onbedorven, wilde, waterige, beleefbaar stukje authenticiteit. Niet dus. Maar het was mooi.
Toch ook even naar de stad, het Dorts museum en het Groothoofd.

We made it. We liepen van de monding van de IJzer bij Nieuwpoort tot de bron van de rivier bij Buysscheure in Frankrijk. Vijf dagen, vijf etappes van zo'n 20 kilometer elk. Al wandelend, kijkend, denkend en pratend. In die volgorde. Het was geweldig. Variatie qua wandeling en wandelaars. Zoveel verschillende mensen.
Nu moet ik een verslag maken, een artikel. Het is onderdeel van 'de IJssel anders'. Als ik het verslag klaar heb weet ik pas wat er anders is. Nu ben ik gewoon moe.
Op de foto uit Nieuwpoort gaat Jan Fabre op zijn schildpad op weg naar Utopia. Zoiets was deze wandeling ook. Nou ja.

Wat lullig nou toch voor de kievitsboemen om met deze temperaturen mooi staan te zijn. Op een paar plekken in Nederland. Nu ik de bezielde en bezielende excursie van de specialist van deze bloemen Albert C - die verdorie echt even uit de running is - meegemaakt heb, schaam ik me dat ik, als tegenprestatie voor het ondersteunen bij de crowdfunding voor 'Het landschap spreekt', bolletjes van die bloem koos. Ik ben bang dat ze nergens uitgekomen zijn want er moet voldaan zijn aan een hele lijst met condities om deze bijzondere plant te zien bloeien: plek, waterregime, wind, temperatuur, verstoring, etc.

Was twee dagen op sjouw langs de IJzer. Veel met de auto maar ook al een heel traject gelopen omdat er zorgen waren over de begaanbaarheid na de overstromingen. Vooral was ik er om zaken te regelen voor de wandeling eind van de maand. Vanuit een toevallig contact - een uitwisseling in het najaar van hoogwaterfoto's van de IJssel en de IJzer - besloten we een excursie te organiseren en ter plekke alles te bekijken en te bespreken.
Je moet ontzettend uitkijken, straks ook, om het niet telkens te vergelijken: in Nederland dit en bij jullie dat. Als je niet uitkijkt kom je ook nauwelijks verder dan de vooroordelen.
Want het IJzerlandschap is even bijzonder als het IJssellandschap. Misschien wel veel gedifferentieerder. Ai, als dat al geen vooroordeel is.
Je komt in ieder geval op bijzondere plekken. Zoals het Hof van Commerce in Stavele.

Een krachtig beeld van een krachtig iemand. Alles straalt vanzelfsprekende macht uit. De gouden stropdas, de vier knoopjes op de manchetten, de manchetknopen, het pochet, het jasje, de handen. Alles klopt. Je hoeft de kop er niet bij te zien of het horloge en meer. Dit is een man zoals een man hoort te zijn. Sommige tenminste. Cornelius Völker schildert dit soort realisme. Geweldig. Vies, fout en liefdevol. Te zien in More.

Luisterde net naar een podcast van Désanne van Brederode. Haar laatste boek gaat over vuur. Hoe belangrijk vuur is– overtuiging, engagement, het innerlijke vuur – en hoe kunstmatig het eigenlijk is geworden. De Netflixserie met brandend, knetterend haardvuur, x uur lang, als summum.
Was zelf net aan ’t denken wat me zo opvalt in deze tijd: alles moet beleving zijn. Steeds meer, overal. Anders is het saai en dat is dodelijk. De ene hype na de andere, nog een vreemdere regeringsconstructie, een partij aan de macht laten komen die alleen maar roept en nog nooit iets heeft gepresteerd, alleen mensen uitsluiten. Net of het een spel is. De talkshows, het populisme. Niets is meer echt, doorleefd. Of mag saai zijn. Alles kan waar zijn of anders doen we of het waar is, zoals de asielcijfers. Zelfs de oorlogen nu. Ook dat, net een spel. Soms krijg je wapens en soms niet. En de omgeving, milieu, bestrijdingsmiddelen? Even met wat trekkers naar Brussel of Den Haag en het is weer geregeld.

Dit is nog over van het opgefokte spandoek van de boer die voor ons voedsel zorgt. Het ziet er wat gehavend uit maar het is wel dichter bij de waarheid en het is multi-interpretabel.
De terechte zorgen van boeren.
Ze zorgen voor eten. Trouwens niet anders dan de dokter, de aannemer, de juffrouw op school die ook voor iets zorgt. Niet meer en minder.
En de zorgen van velen van ons die de omgeving achteruit zien en voelen gaan.

Lang geleden deed ik er van harte aan mee maar die tijd is allang voorbij. Vastenavond, dat opgefokte drankfestijn. Maar met de herwaardering van het platteland als de bewaker van de liefde voor elkaar en van de traditie, is dit feest, 'waarbij rangen en standen er die dagen niet toe doen', weer een must.
We kwamen iets ervan tegen op de tentoonstelling van Tajiri in Venlo. De beroemde carnavalsoptocht in Baarlo in 1966 toen Tajiri, die in Baarlo woonde en werkte, met vrienden en de buurt meedeed aan de optocht. Het was een Napoleons groep. De Napoleonsbaan loopt door Baarlo. Met de maskers van Metten Koornstra, de grote versierder van Nederland toentertijd.
Misschien was ik er live bij maar herinnering is niet betrouwbaar, steeds minder.

Een boom spaart takken, groeit. Ieder jaar knip ik alles weer kaal. Helemaal tegennatuurlijk. Maar ja, hadden het maar geen leilindes moeten worden. Die weten dat. Al dat jaarlijkse gesnoei levert na jaren kleine landschapjes op. Van jaren groeien en snoeien. Bijna onherkenbaar. Iedereen heeft er zich tegoed aan gedaan: vogels, insecten, schimmels, de lucht, mossen. Ik zou eindeloos op de ladder kunnen blijven staan en de miniatuurtjes bestuderen. Toch maar niet. Atijd weer een klus.

De Limburgse vlaai heeft een beschermde status gekregen. De appelmoes met kers bij van der Valk heeft die status niet bereikt maar die is dan ook na klantonderzoek verder ontwikkeld. Arie vd V heeft er afscheid van genomen en wij trouwens van hem. Toevallig was ik vandaag op een liefdevolle crematie (voor zover dat kan) en ik weet er nu nog eentje voor een beschermde status: de cake na afloop van de plechtigheid: ei-geel, smeuig, tegen het plakkerige aan, zoetig en zorgvuldig in gelijke plakken gesneden. Het kleffe, witte broodje met vlees of kaas kan misschien mee. Zonde als dat alles zou verdwijnen omdat er meer is tussen hemel en aarde. En dat op een crematie. NB de foto is van elders.

Tussen Kerst en Oud&Nieuw waren we, ouderwets, een paar dagen in Londen. Deze keer met de trein. De tunnelbuis onder de Thames was even ondergelopen maar op tijd weer leeggepompt. Aangenaam gereisd en weer veel musea bezocht. Het meeste indruk maakte deze keer het museum van John Soane, een architect uit de 19e eeuw die zijn huis ontworpen had voor zijn indrukwekkende collectie, van onder tot boven afgeladen vol. Wel even wat anders dan Huis Sloëtjes. Als bezoekers konden we vrij dwalen.